Ondanks verstoorde verhouding tussen de ouders toch gezamenlijk gezag
Catia Luis Fula
Is het wel of niet in het belang van het kind dat er gezamenlijk gezag komt? Dit blijft voor rechters een lastige afweging. Er moet worden ingeschat of het risico bestaat dat het kind bij gezamenlijk gezag klem of verloren raakt tussen de ouders.
Is het wel of niet in het belang van het kind dat er gezamenlijk gezag komt? Dit blijft voor rechters een lastige afweging. Er moet worden ingeschat of het risico bestaat dat het kind bij gezamenlijk gezag klem of verloren raakt tussen de ouders. Of anders gezegd: zijn de ouders in zo’n strijd verwikkeld dat het hen bij gezamenlijke gezagsuitoefening waarschijnlijk niet zal lukken om gezamenlijk tot belangrijke beslissingen over het kind te komen en het kind door deze strijd beschadigd raakt? Als het antwoord op deze vraag 'ja' luidt, is de conclusie over het algemeen dat gezamenlijk gezag niet wenselijk is. Het Gerechtshof Den Haag koos voor een iets andere insteek bij het beoordelen van de wenselijkheid van gezamenlijk gezag.
Een uitzichtloze situatie
Wanneer ouders samen een pijnlijk verleden delen, kan dit hen in de weg zitten bij het gezamenlijke ouderschap na het verbreken van de relatie. Helaas is het kind hier vaak het slachtoffer van. Van een dergelijke situatie was sprake bij het hof. Het kind in kwestie was uitgeblust door alle stress die zij van haar ouders zag en voelde. Het lukte de ouders niet om zich over hun verleden heen te zetten, waardoor ze veel conflicten hadden over zaken die betrekking hadden op het kind. De moeder betrok de vader niet bij het nemen van beslissingen en vader had een zeer negatieve manier van communiceren richting de moeder. Helaas voor hun dochter zag dit eruit als een uitzichtloze situatie. Dit was reden voor de rechtbank om te beslissen dat alleen de moeder met het gezag belast zou moeten blijven. In hoger beroep zag het hof dit toch anders.
Wat is wijsheid?
Uiteraard ziet ook het hof dat het niet goed gaat met het kind. Het hof is er echter niet zo zeker van dat het het belang van het kind zou dienen als de moeder het eenhoofdig gezag zou behouden. Tussen de ouders was namelijk een ongelijkwaardige verhouding ontstaan, doordat de moeder weinig ruimte gaf voor de mening van de vader en zij zich zelden hield aan de vastgestelde zorgregeling. Het hof vreesde dus dat de vader steeds meer en meer uit het leven van het kind zou verdwijnen. In een dergelijke situatie gaat het dan niet meer om wat goed zou zijn voor het kind, maar om de vraag wat het kind het minst zou schaden.
Het hof zag ook dat het gezamenlijk gezag er juist voor zou kunnen zorgen dat de situatie zou verbeteren. Zoals het er nu uitziet, zal dit niet vanzelf gebeuren en het kan niet zo zijn dat het kind dan maar moet leren leven met deze situatie. Ouders zullen het gedeelde gezag moeten zien als een opdracht in het belang van het kind en vanuit die positie moeten zij werken aan hun relatie als ouders. Het is dus belangrijk dat beide ouders aan het werk gaan. Aan de vader wordt de opdracht gegeven om zich bewuster te worden van de manier waarop hij richting de moeder communiceert en hij zal haar met meer terughoudendheid en respect moeten benaderen. Moeder krijgt de opdracht om zich weer open te stellen voor hulpverlening en de vader te betrekken bij gezagskwesties.
Verbetering
Eerder benoemde ik dat één van de vragen die speelt bij het al dan niet toekennen van gezamenlijk gezag is of er een risico bestaat dat het kind klem of verloren raakt tussen de ouders. Dit is nog maar één aspect ervan. Belangrijk is immers ook of wordt ingeschat dat de situatie binnen afzienbare tijd voldoende zal verbeteren. Als dat het geval is, kan er ook in een conflictrijke situatie voor worden gekozen om het gezamenlijk gezag toe te kennen. Het bijzondere aan de uitspraak van het hof is dat er juist het gezamenlijk gezag wordt toegekend, omdat dat wordt gezien als enige mogelijkheid om de situatie te verbeteren. Het hof neemt hiermee wel een risico. Het gezamenlijk gezag zou er immers ook voor kunnen zorgen dat de ouders alleen maar meer munitie krijgen in de strijd tegen elkaar, waardoor zij zullen stagneren bij het nemen van belangrijke beslissingen. Of het hof hier de goede beslissing heeft genomen, zal nog moeten blijken. Dit is in grote mate afhankelijk van de bereidheid van de ouders om het verleden achter zich te laten en aan de slag te gaan met het verbeteren van hun ouderlijke relatie. Wat tevens een rol zal hebben gespeeld bij de beslissing van het hof is dat een oudertoezichtstelling aanstaande. De vader kan alleen bij deze ondertoezichtstelling woorden betrokken als hij ook het gezag heeft. De combinatie van de ondertoezichtstelling, een hulpverleningstraject en hard werken van de ouders, zal er hopelijk eindelijk voor zorgen dat de situatie voor de minderjarige verbetert.
