Letselschade van zzp'ers: ongekende mogelijkheden en ongedachte valkuilen?
Harry Blok
Op 23 maart 2012 heeft de Hoge Raad1 geoordeeld dat de opdrachtgever van een zzp’er aansprakelijk kan zijn voor letselschade die de zzp’er bij het uitvoeren van de hem opgedragen werkzaamheden overkomt. De opdrachtgever moet ‘op gelijke voet’ maatregelen nemen ter bescherming van de veiligheid van zzp’ers als voor zijn eigen werknemers. Het inhuren van een zzp’er leidt dus niet tot een beperking van de aansprakelijkheid, maar onder omstandigheden zelfs tot een verruiming daarvan!
Lees ook:
Aansprakelijkheid voor letselschade: de juridische werkelijkheid
De aansprakelijkheid is gebaseerd op art. 7:658 lid 4 BW. Op grond van deze bepaling was de ‘werkgever’ al aansprakelijk voor het letsel van stagiaires, ingeleend personeel (onder meer uitzendkrachten) en andere medewerkers die niet op grond van een arbeidsovereenkomst binnen het bedrijf werkzaam zijn. In al die gevallen zijn de medewerkers echter feitelijk min of meer gelijk te stellen met werknemers. De Hoge Raad heeft nu uitgemaakt dat ook andere derden - met name zzp’ers - die voor de zorg voor hun veiligheid in hoge mate afhankelijk zijn van degene voor wie zij de werkzaamheden verrichten aanspraak kunnen maken op deze bepaling. Daarbij gelden de volgende voorwaarden:
De zzp’er moet zich wat betreft zijn veiligheid in een met een werknemer vergelijkbare positie bevinden. Of dat zo is, hangt af van de verhouding tussen de opdrachtgever en de zzp’er, de aard van de verrichte werkzaamheden en met name de mate waarin de werkgever invloed heeft op de werkomstandigheden van de zzp’er en de daarmee verband houdende veiligheidsrisico’s.
De werkzaamheden die de zzp’er verricht hoeven niet tot ‘de kern’ van de activiteiten van het bedrijf van de opdrachtgever te behoren of in het verlengde daarvan te liggen, bepalend is of deze werkzaamheden feitelijk tot de bedrijfsuitoefening van de opdrachtgever behoren.
Voorbeeld van letselschade en zzp'er
De zaak waarop het arrest van de Hoge Raad betrekking had, betrof een ernstig ongeval van een als zelfstandige werkende monteur die met zijn been in een draaiende machine terecht kwam. Daardoor moest een groot gedeelte van zijn rechterbeen worden geamputeerd. Op het moment van het ongeval was deze monteur bezig met een grondige revisie van een metershoge zeefmachine voor een vezelverwerkend bedrijf. Het Hof had geoordeeld dat dergelijke revisiewerkzaamheden, anders dan normaal (klein) onderhoud, niet tot de bedrijfsuitoefening van dit bedrijf behoorden en daarom de vorderingen van de monteur afgewezen. De Hoge Raad vindt dat het Hof zijn oordeel onvoldoende heeft gemotiveerd ofwel de mogelijke aansprakelijkheid van de opdrachtgever naar een te strenge maatstaf heeft beoordeeld. Daarom wordt het arrest van het Hof vernietigd en moet een ander Gerechtshof bepalen of in dit geval aan de beide hiervoor genoemde voorwaarden is voldaan. Zo ja, dan is deze opdrachtgever aansprakelijk voor de schade die de monteur heeft geleden.
Verruiming van aansprakelijkheid bij letselschade
Dit arrest brengt een verruiming van de aansprakelijkheid met zich mee. Dat biedt mogelijkheden voor zzp’ers die tijdens hun werkzaamheden een ongeval overkomt. Denk daarbij aan monteurs, metselaars, schilders, engineers en vele andere beroepen. De Hoge Raad neemt daarbij in aanmerking dat zzp’ ers die een relatief gevaarlijk beroep uitoefenen zich veelal niet hebben verzekerd voor arbeidsongeschiktheid. Het is bekend dat dergelijke verzekeringen vaak een beperkte dekking hebben, allerlei uitsluitingen kennen en - zelfs dan - een zeer hoge premie hebben. Veel zzp’ers zien daarom van een dergelijke verzekering af.
Lees ook:
Voor de opdrachtgever is het van belang om te controleren of zijn aansprakelijkheidsverzekering (AVB-polis) voor dergelijke aansprakelijkheden wel dekking biedt. Ook in de zaak van dit arrest is daarover discussie. De verzekeraar betoogt dat deze (‘nieuwe’) aansprakelijkheid het bestek van de polis te buiten gaat en meent dat de opdrachtgever daarvoor geen dekking (meer) heeft. Dat betekent dat de opdrachtgever een eventuele schadevergoeding ook nog zelf moet betalen. En we spreken in deze gevallen over potentieel (zeer) grote bedragen. Eén ongeval zou dan het einde van het bedrijf kunnen betekenen.
Bent u op zoek naar een advocaat omdat u te maken hebt met letselschade? Onze specialisten staan u graag vrijblijvend te woord. Neem contact op met mr. Harry Blok.
1 Hoge Raad 23 maart 2012, LJN BV0616 (zie www.rechtspraak.nl)
