Jan Dirk van Vlastuin
Met ingang van 2012 is de wettelijke regeling veranderd met betrekking tot de vraag op welk moment de huwelijksgoederengemeenschap in geval van echtscheiding is ontbonden. Voor veel gevallen was die nieuwe regeling een belangrijke verbetering. Maar dat geldt niet voor iedereen.
Verandering
Tot 2012 gold het uitgangspunt dat de huwelijksgoederengemeenschap werd ontbonden op het moment waarop de echtscheidingsbeschikking werd ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Dat is namelijk ook het moment waarop het huwelijk formeel wordt ontbonden. In de praktijk kwam het vaak voor dat de echtgenoten op dat moment niet meer bij elkaar woonden en dat zij ieder voor zich financiële verplichtingen waren aangegaan, voor welke verplichtingen de tussen hen bestaande huwelijksgoederengemeenschap aansprakelijk was. Schuldeisers konden die nieuwe vorderingen namelijk op de gemeenschappelijke bezittingen verhalen. In veel gevallen werd dat in onderling overleg opgelost door samen af te spreken dat voor de verdeling niet de wettelijke datum als uitgangspunt zou worden gehanteerd, maar een andere peildatum. Meestal de datum waarop men apart was gaan wonen of de datum waarop het verzoek tot echtscheiding bij de rechtbank was ingediend. Die afwijkende peildatum gold tussen de partijen die deze afspraak hadden gemaakt. Externe partijen waren daar echter niet aan gebonden. Daarom is uiteindelijk de wettelijke regeling aangepast.
Nu geldt de regel dat de gemeenschap wordt ontbonden op het tijdstip waarop het echtscheidingsverzoek wordt ingediend. Als het echtscheidingsverzoek ook wordt ingeschreven in het huwelijksgoederenregister, heeft de ontbinding ook externe werking. Daardoor kunnen schulden die daarna door één van de echtgenoten worden gemaakt, niet worden verhaald op bezittingen van de andere echtgenoot.
Nadeel
De nieuwe wettelijke regeling is voor de meeste gevallen beter dan de oude regeling. Maar stel dat één van de echtgenoten tijdens de echtscheidingsprocedure de loterij wint. Omdat de huwelijksgoederengemeenschap reeds is ontbonden door indiening van het echtscheidingsverzoek, valt die prijs niet in de tussen de echtgenoten bestaande gemeenschap. Die bestaat immers niet meer. Het gevolg daarvan is dat degene die de loterij heeft gewonnen, de prijs zelf mag houden en deze niet hoeft te verdelen.
Procedure
Over de hiervoor bedoelde situatie is onlangs een procedure gevoerd. Een vrouw had tijdens de echtscheidingprocedure de zogenaamde Postcode Kanjer van € 2.109.655,- gewonnen. Haar echtgenoot wilde die prijs graag met haar delen. Daarvoor voerde hij aan dat zij gedurende het huwelijk samen meespeelden in de postcodeloterij. Zij hebben daarvoor gedurende twintig jaar telkens samen de inleg betaald. Daarom moet ook de uitkering volgens de man samen worden gedeeld.
Ieder voordeel heeft zijn nadeel.
De rechtbank gaf de man echter geen gelijk. De nieuwe wettelijke regeling is duidelijk. Vanaf het moment waarop het echtscheidingsverzoek wordt ingediend, hebben de man en de vrouw ieder een eigen vermogen waardoor zij alleen zelf aansprakelijk zijn voor hun eigen schulden en waardoor zij ook alleen zelf gerechtigd zijn tot de inkomsten die zij daarna ontvangen. Het is zoals een beroemd filosoof het ooit formuleerde: “ieder voordeel heeft zijn nadeel”.
Voor de liefhebbers is de genoemde uitspraak van de rechtbank Amsterdam d.d. 23 december 2015 te vinden op www.rechtspraak.nl onder ECLI:NL:RBAMS:2015:9150.