Stiefouders: welke financiële verplichting geldt er?
Cobie Voorberg
Stiefouders, bonusopa’s en -oma’s, een ingewikkelde relatie met je ex, een baby in een nieuwe relatie, relatietherapie omdat je niet weet hoe je als samengesteld gezin goed kunt functioneren…
Foto: Imdb.com
Stiefouders, bonusopa’s en -oma’s, een ingewikkelde relatie met je ex, een baby in een nieuwe relatie, relatietherapie omdat je niet weet hoe je als samengesteld gezin goed kunt functioneren…
In de Netflixserie ‘Bonusfamiljen’ komt het allemaal voorbij. Het verhaal gaat over het stel Patrick en Lisa. Beiden hebben kinderen uit een eerdere relatie. Nu ze samenwonen en samen ook kinderen krijgen, ontstaat er een nieuw samengesteld gezin. Er zijn allerlei emotionele uitdagingen. Stiefouders moeten wennen aan verschillen in opvoeding. Kinderen uit verschillende milieus leren samenleven in een samengesteld gezin. Dit levert allerlei ingewikkelde situaties op.
Gezinnen van nu
Bonusfamiljen geeft een mooi inkijkje in gezinnen anno 2022. Het klassieke gezin is al lange tijd niet meer mainstream. We komen in onze samenleving heel veel soorten gezinnen tegen: samengestelde gezinnen, éénoudergezinnen, adoptiegezinnen, co-ouderschap, regenbooggezinnen, etc. Behalve emotionele uitdagingen, leveren al deze nieuwe gezinsvormen ook juridische uitdagingen op. Wie heeft er bijvoorbeeld ouderlijk gezag? En wie moet kinderalimentatie betalen?
In deze blogserie neem ik in verschillende blogs elke keer één juridische uitdaging onder de loep, die in een modern gezin kan spelen. Dit is deel 1, waarin ik aandacht besteed aan de plicht van stiefouders om kinderalimentatie te betalen.
Kinderalimentatie en stiefouders
In de Nederlandse wet is vastgelegd dat stiefouders een onderhoudsplicht hebben. Deze verplichting volgt uit artikel 1:395 van het Burgerlijk Wetboek. Hierin staat dat een stiefouder gedurende zijn huwelijk of geregistreerd partnerschap verplicht is levensonderhoud te verstrekken aan de tot zijn of haar gezin behorende minderjarige kinderen van zijn of haar echtgenoot of geregistreerde partner.
Tot het gezin behoren wordt in de rechtspraak breed opgevat: een (jongmeerderjarig) kind dat studeert en op kamers woont, behoort ook tot het gezin. Bij co-ouderschap kunnen kinderen tot twee gezinnen behoren. Wanneer iemand trouwt en stiefouder wordt, heeft dat dus financiële gevolgen. Bij het bepalen van de hoogte van de kinderalimentatie wordt rekening gehouden met de draagkracht van de stiefouder.
Als familierechtadvocaten krijgen we regelmatig vragen van ouders, die willen weten wat een nieuw huwelijk betekent voor de kinderalimentatie. Niet iedereen is ervan op de hoogte dat je als stiefouder ook een financiële verplichting aangaat richting de kinderen van je partner.
Onderhoudsplicht ook voor stiefkinderen
Op grond van artikel 1:397 lid 2 BW moet ieder van de onderhoudsplichtigen naar verhouding van zijn of haar draagkracht bijdragen. Er geldt als uitgangspunt geen rangorde tussen echte ouders en stiefouders. Dat betekent dat het mogelijk is dat een stiefouder een grotere bijdrage zou moeten betalen dan een echte ouder.
Uit de rechtspraak volgt evenwel dat er omstandigheden zijn om hiervan af te wijken en toch een soort rangorde aan te brengen. Factoren die hierin meewegen zijn: (1) het gegeven dat tussen de ouder en het kind een nauwere verwantschap bestaat dan tussen de stiefouder en het stiefkind, (2) de draagkracht van de ouder en de stiefouder en (3) de feitelijke verhouding tot ieder van de onderhoudsplichtigen.
De rechtspraak over dit onderwerp is heel casuïstisch en daardoor niet goed voorspelbaar. Daarnaast is de onderhoudsplicht van stiefouders wat omstreden. Al in 2015 is een wetsvoorstel herziening kinderalimentatie ingediend, waarin de onderhoudsplicht van stiefouders vervalt.
Juridisch gezien is de onderhoudsplicht van stiefouders complexe materie. Het leidt tot ingewikkelde alimentatieberekeningen en juridische procedures die weinig voorspelbaar zijn. Kortom: laat je goed adviseren en informeren over je rechten en plichten, maar ook over de kansen en risico’s van een eventuele juridische procedure, wanneer je hiermee te maken krijgt.
