Opgelicht en met lege handen; waarom het niet altijd mogelijk is beslag op bitcoins te leggen
Jan Dirk van Vlastuin
Meestal schrijft ik blogs over de mogelijkheden die er zijn om beslag te leggen op bijzondere verhaalsobjecten. Bij voorbeeld op welke manier beslag kan worden gelegd op bitcoins. Deze blog gaat echter over de gevallen waarin het helaas niet mogelijk is om beslag te leggen.
Meestal schrijft ik blogs over de mogelijkheden die er zijn om beslag te leggen op bijzondere verhaalsobjecten. Bij voorbeeld op welke manier beslag kan worden gelegd op bitcoins. Deze blog gaat echter over de gevallen waarin het helaas niet mogelijk is om beslag te leggen. Met name als de bitcoins zijn ontvreemd door één of meer onbekende personen.
Door Jan Dirk van Vlastuin en André Bussink
Juridische problemen
Het komt met een zekere regelmaat voor dat bitcoins worden ontvreemd door (een groep) oplichters. In beginsel kan via de politie een strafrechtelijk onderzoek worden gestart naar dat delict. De politie heeft daarvoor vaak niet voldoende tijd en soms ook niet voldoende kennis. De vraag is of via het burgerlijke recht conservatoir beslag kan worden gelegd op de ontvreemde bitcoins.
We stuiten daarbij op een juridisch probleem. Allereerst is het vaak niet mogelijk om de identiteit en de woonplaats van de oplichters te achterhalen. Voor het leggen van conservatoir beslag is een verlof nodig van de voorzieningenrechter in het rechtsgebied waar de beslagene (of degene onder wie het beslag wordt gelegd) woont. Indien de woonplaats van de oplichter niet bekend is, wijst de wet geen voorzieningenrechter aan die bevoegd is om het verlof te verlenen.
Als beslag wordt gelegd op zaken, is ook de voorzieningenrechter bevoegd in wiens rechtsgebied de zaken zich bevinden. Maar bitcoins zijn echter geen (stoffelijke) zaken maar rechten. En zij bevinden zich niet op een bepaalde plaats maar in de 'cloud'.
Eén en ander levert in juridisch opzicht problemen op om verlof te krijgen voor het leggen van beslag ten laste van een onbekende tegenpartij.
Praktisch probleem
Daarnaast is het leggen van beslag op Bitcoins alleen zinvol als deze tijdens de beslaglegging direct worden overgeboekt naar het bitcoinadres (Public Key) van een gerechtelijk bewaarder. Op die manier wordt voorkomen dat de beslagene zelf nog over de bitcoins kan beschikken.
Voor het overboeken van bitcoins moet de beslagleggende deurwaarder op de hoogte zijn van het bitcoinadres van beslagene en van diens wachtwoord (Private Key). Meestal zal de deurwaarder die gegevens met behulp van een ICT-expert achterhalen via het doorzoeken van de computer en/of andere gegevensdragers van de beslagene. Als de identiteit van de oplichter niet bekend is, weet de deurwaarder ook niet op welke computer de benodigde gegevens te vinden zijn. Daardoor is het praktisch onmogelijk om de in beslag te nemen bitcoins via gerechtelijke bewaring veilig te stellen.
Nader overleg?
Als u wilt weten of het in een specifiek geval mogelijk is om beslag te leggen op bitcoins, andere crypto currency of ander vermogen, kunt altijd vrijblijvend contact opnemen met onze beslagadvocaten Jan Dirk van Vlastuin en André Bussink of met mr. Bertjan Agteresch voor vragen over Crypto Currency.
