Wanneer zijn verenigingen belanghebbende bij besluiten?
Als de gemeente een besluit neemt waarmee je het niet eens bent, kan daartegen bezwaar gemaakt worden. Voorwaarde is dat je als bezwaarmaker belanghebbende moet zijn. Niet alleen individuele personen kunnen belanghebbende zijn, ook verenigingen kunnen aangemerkt worden als een belanghebbende bij een besluit.
Sloop de Bunker
Neem het voorbeeld van vereniging Sloop de Bunker. Deze vereniging maakte bezwaar toen gemeente Amstelveen een bunker uit de Tweede Wereldoorlog aanwees als gemeentelijk monument om de historie te bewaren. Volgens de rechtbank is bij dergelijke besluiten alleen de eigenaar van het gebouw zelf belanghebbende, maar omwonenden niet. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State trok door die uitspraak echter een streep.
De vraag of een vereniging belanghebbende is, wordt beantwoord aan de hand van de statuten van de vereniging. Uit de doelstelling en uit de werkzaamheden van de vereniging moet blijken of de vereniging een algemeen of collectief belang behartigt.
Statuten
Uit de statuten van de vereniging bleek dat de vereniging zich verzet tegen elke vorm van gebruik van de bunker en de vereniging zag liever dat de bunker gesloopt zou worden. De gemeente wenste de bunker echter te behouden en gaf de bunker daarom juridische bescherming. De gemeente is van mening dat de aanwijzing als gemeentelijk monument de sloop of het gebruik van het gebouw niet raakt. De vereniging Sloop de Bunker is geen eigenaar van de bunker en heeft daarom ook niet ‘de macht’ over de bunker, aldus de gemeente en de rechtbank.
Door de bunker een monumentale status te geven, zou sloop van de bunker wel bemoeilijkt worden. Sloop van de bunker was juist een van de doelstellingen van de vereniging. Het collectieve belang van de vereniging Sloop de Bunker werd dus direct geraakt. Daarom merkte de Afdeling de vereniging wel aan als belanghebbende.
Windmolens
Uit een andere recente uitspraak blijkt dat verenigingen niet altijd belanghebbende zijn. Verenigingen Camperland en IJsselzoom kwamen op tegen de oprichting van een aantal windmolens. In hun beroepschrift lieten ze op kaarten zien wat hun werkgebied was. Uit deze kaarten bleek echter dat de locatie van de te bouwen windmolens niet binnen hun werkgebied viel. Die verenigingen waren daarom geen belanghebbende bij de genomen besluiten.
Enkele aandachtspunten voor verenigingen:
De statuten zijn van belang om te bepalen of de vereniging belanghebbende is.
Een vereniging is niet in haar belang geraakt als dat belang niet in de statuten staat.
De vereniging kan pas bezwaar maken als het besluit de doelstelling aantast.
Doelstellingen mogen niet te algemeen geformuleerd zijn. “Alles doen wat in het belang is van onze dorpskern” is te algemeen.
De regels over de belanghebbendheid van verenigingen worden uit verschillende uitspraken gehaald en bevestigd door nieuwe uitspraken. De besproken uitspraken worden aan de inmiddels lange rij toegevoegd.
