Informele rechtsgang door een kind, hoe werkt dat?
Catia Luis Fula
Een familierechtelijke procedure die gestart wordt door een kind. Kan dat wel? Het korte antwoord is dat dit inderdaad kan. De wet biedt ook aan kinderen van 12 jaar en ouder de mogelijkheid om via een eigen rechtsingang zelf bij de rechter aan te kloppen ...
Een familierechtelijke procedure die gestart wordt door een kind. Kan dat wel? Het korte antwoord is dat dit inderdaad kan. De wet biedt ook aan kinderen van 12 jaar en ouder de mogelijkheid om via een eigen rechtsingang zelf bij de rechter aan te kloppen met wensen over bijvoorbeeld een omgangsregeling of een informatieregeling. Deze procedure noemen we de informele rechtsingang. In welke gevallen is dat een mogelijkheid en hoe verloopt een dergelijke procedure? Dit zal aan de hand van een aantal uitspraken worden geschetst.
Eigen rechtsingang in de wet
De informele rechtsingang dankt zijn naam aan de laagdrempelige, informele wijze waarop het kind zijn of haar wens kenbaar kan maken bij de rechter. Het kind kan een verzoek aan de rechter voorleggen via een briefje of belletje in plaats van een formeel verzoek. In de wet staan de onderwerpen omschreven waarover dit verzoek mag gaan. De rechter kan worden gevraagd om een omgangsregeling te wijzigen of vast te stellen, een beslissing te nemen over het gezag of om een bepaalde informatieregeling vast te stellen. Andere onderwerpen die het kind aangaan, kunnen dus niet worden voorgelegd. Denk hierbij aan onderwerpen als vervangende toestemming voor bijvoorbeeld een vakantie, kinderalimentatie etc. Zo oordeelde de rechtbank Den Haag naar aanleiding van een brief van een minderjarige dat de informele rechtsingang niet open stond voor een verzoek over vernietiging van de erkenning gedaan door de nieuwe partner van moeder.
Verschillende uitkomsten mogelijk
Naar aanleiding van het verzoek van het kind, zal de rechter kijken welke volgende stappen het meest in het belang zijn van dit kind. Vaak zal het kind worden uitgenodigd om het verzoek in gesprek met de rechter toe te lichten. Tijdens het gesprek met het kind en daarna met de ouders, zal de rechter een zo goed mogelijk beeld proberen te krijgen van de problemen die er spelen en wat de beste oplossing is. De rechter kan het specifieke verzoek van het kind afwijzen, maar wel oordelen dat er iets anders nodig is. In een zaak waarbij het kind vroeg om wijziging van de hoofdverblijfplaats, werd tijdens het gesprek met de ouders geconstateerd dat zij niet goed met elkaar kunnen overleggen. Hoewel het verzoek van het kind door de rechter werd afgewezen, sprak de rechter wel af met de ouders dat zij contact zouden zoeken met de gemeente om hulp te krijgen om beter met elkaar te overleggen. De ouders zouden daar vervolgens afspraken maken over de verdeling van zorg. Ook dit kan dus een uitkomst zijn.
Niet de wens, maar het belang van het kind staat voorop
Het is dus niet zo dat de wens van het kind klakkeloos wordt overgenomen door de rechter. De rechter zal altijd in gesprek gaan met de ouders en met behulp van het advies van de Raad voor de Kinderbescherming een afweging maken, wat in het belang is van het kind. Zo was er een recente zaak waarin een kind aangaf nog maar enkele keren per jaar naar zijn vader te willen gaan, omdat vader veel zou schreeuwen en hem zou kleineren. Toch concludeert de rechter dat het niet goed is voor een kind om geen contact met zijn ouder te hebben, ook als het soms niet fijn is bij die ouder thuis. De dingen die minder goed gaan moeten juist worden uitgepraat, eventueel met behulp van derden.
Het beste voor het kind?
Het is dus mogelijk voor kinderen vanaf 12 jaar om zich tot de rechter te wenden via een eigen, informele rechtsingang. De rechter zal alle feiten en omstandigheden wegen om te komen tot een beslissing op maat. Zo kan een verzoek over de wijziging van een zorgregeling ertoe leiden dat er communicatieproblemen tussen ouders aan het licht worden gebracht en er met de rechter afspraken worden gemaakt over een hulpverleningstraject. Het kan voor een kind dus een geschikt middel zijn om problemen binnen het gezin aan de kaak te stellen. Dit betekent niet dat de wensen van het kind klakkeloos zullen worden ingewilligd. De rechter doet niet wat het kind wil, maar wat uiteindelijk goed is voor het kind.
