Hoe de wanbetaler uiteindelijk wint
Anje Slootweg
Als ouders van een kind uit elkaar gaan, wordt meestal afgesproken dat één van de ouders de kosten van dit kind zal betalen. Deze ouder koopt de kleding, betaalt de sportclub, de eventuele schoolkosten en alle andere kosten voor het kind. De andere ouder levert een financiële bijdrage in die kosten: de kinderalimentatie. De hoogte van dit bedrag hangt met name af van het inkomen van de beide ouders. Maar wat nu als de andere ouder (omdat het meestal de vader is, noem ik hem verder in dit artikel de vader) zijn verplichting niet nakomt?
Stap 1: vastlegging door de rechtbank
Als ouders een kinderalimentatie afspreken die niet door de rechtbank is vastgelegd, kan een moeder geen betaling afdwingen. Daarvoor is nodig dat de rechtbank de afgesproken kinderalimentatie in een beschikking heeft bekrachtigd. Een advocaat kan daarvoor een verzoek indienen bij de rechtbank.
Stap 2: het LBIO
Als er na bekrachtiging van de rechtbank niet wordt betaald, kan een deurwaarder incassomaatregelen treffen. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat beslag wordt gelegd op het loon van degene die moet betalen. Het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO) is een orgaan dat incassomaatregelen treft zonder dat daar kosten aan verbonden zijn voor degene die recht heeft op de alimentatie. Andere opties naast loonbeslag zijn beslag op bijvoorbeeld een inboedel, een auto of een bankrekening. Er zijn echter situaties denkbaar dat dit allemaal niet lukt. Bijvoorbeeld omdat degene die moet betalen naar het buitenland is vertrokken of iemand voor het oog gewoon geen geld heeft. In dat geval is er nog één verstrekkende andere mogelijkheid: de lijfsdwang.
Vrijheidsbeneming totdat er is betaald
Lijfsdwang houdt in dat iemand gevangen wordt genomen totdat de achterstand in de betalingen is voldaan. Dit kan alleen na toestemming van de rechter. Die toestemming komt er alleen in ernstige gevallen, zoals een heel grote achterstand in combinatie met heel veel mislukte pogingen om op een andere manier de kinderalimentatie te incasseren.
Meerdere keren lijfsdwang?
De rechtbank Noord Holland heeft op 18 juli 2017 toestemming gegeven voor een half jaar lijfsdwang vanwege een achterstand in de betaling van kinderalimentatie van maar liefst € 18.550. De vader werd op 10 oktober 2017 in gijzeling genomen en heeft tot 10 april 2018, dus een half jaar, vastgezeten, zonder dat hij in die periode heeft betaald. De moeder is vervolgens een nieuw kort geding gestart, waarin zij verlenging van de lijfsdwang heeft gevorderd, omdat er nog steeds geen betaling had plaatsgevonden. De rechtbank wijst deze vordering echter af. De rechtbank stelt vast dat de man zich inmiddels bij de gemeente heeft gemeld voor schuldhulpverlening en dat hij vanuit de gevangenis wordt begeleid in zijn zoektocht naar werk. Als hij vast blijft zitten, wordt dat geen succes. Bovendien valt niet in te zien waarom de man bij een hernieuwde periode van lijfsdwang opeens wél zou betalen. Deze ‘dwang’ gaat dus nergens toe leiden. De belangenafweging valt nu uit in het voordeel van de man. Hij mag ‘de gevangenis verlaten zonder betalen.’
Salomons oordeel
Duidelijk moge zijn dat de rechter die over deze zaak te oordelen had, voor een lastige beslissing stond. Het zou immers niet mogelijk moeten zijn dat een moeder in een situatie als deze helemaal alleen voor de kosten van de kinderen opdraait en een vader daarin niets bijdraagt. De andere kant is, dat het langer opsluiten van de man hier waarschijnlijk niets aan zou veranderen. Het geld is er eenvoudigweg niet.
