'Gelijke kansen in het onderwijs'; nieuwe publicaties en ontwikkelingen

‘De kansengelijkheid voor leerlingen moet worden verbeterd.’ Een steeds vaker terugkerend pleidooi. We zien dat recent terug in de volgende publicaties en ontwikkelingen.

‘De kansengelijkheid voor leerlingen moet worden verbeterd.’ Een steeds vaker terugkerend pleidooi. We zien dat recent terug in de volgende publicaties en ontwikkelingen.

Vrijwillige ouderbijdrage

Een aantal maanden geleden is het wetsvoorstel ‘Vrijwillige ouderbijdrage’ aangenomen door de beide Kamers, en per 1 augustus 2021 wordt deze wetswijziging van kracht. Het is dan nog steeds mogelijk om als school een vrijwillige ouderbijdrage te vragen voor extra’s naast het curriculum, zoals de schoolreis of excursie, of een tweetalig of juist ‘extra-technisch’ programma. Maar belangrijk is dat leerlingen van wie de ouders deze bijdrage niet betalen, onverkort moeten kunnen deelnemen aan de activiteit, gelijkelijk met de andere leerlingen. Het ministerie heeft een inzichtelijke brochure samengesteld met meer gedetailleerde informatie over de mogelijkheden van ouderbijdragen.

Acceptatieplicht

De PvdA-fractie heeft in het najaar van 2020 een voorstel tot grondwetswijziging ingediend om met name een acceptatieplicht in te voeren: scholen mogen dan niet meer van ouders verlangen dat deze de grondslag van de school persoonlijk onderschrijven, maar moeten genoegen nemen met het respecteren van de grondslag. Ook hierbij is de motivatie dat gelijke toegang tot het onderwijs moet worden bevorderd. De vraag die hierbij overigens wordt gesteld, is of dit voorstel wel enige betekenis heeft omdat slechts ca. 2 tot 5% van de scholen dit ‘onderschrijven’ als voorwaarde stelt.

Later selecteren, beter differentiëren

Op 15 april 2021 kwam het advies uit van de Onderwijsraad over ‘differentiatie en selectie’ in het onderwijsstelsel. Volgens de Onderwijsraad wordt er in het huidig stelsel te vroeg ‘geselecteerd’ op leerniveau – vaak namelijk bij de overgang van po naar vo. Dit leidt volgens de Onderwijsraad tot onnodige beperkingen aan kansen voor sommige leerlingen. Aanbeveling is om ook in het voortgezet onderwijs nog drie brede ‘brugjaren’ te introduceren, en op de basisschool en in deze brugjaren meer te investeren in differentiatie naar leerling.

De discussie over de gevolgen van het wegvallen van de eindtoets in 2020, waarbij de schooladviezen niet meer ‘naar boven’ gecorrigeerd werden door de eindtoets, laat zien dat er steeds minder draagvlak is voor een systeem waarbij op het moment van de overgang po naar vo een schoolkeuze vmbo, havo of vwo wordt gemaakt. Tegelijkertijd zien we dat steeds meer vo-scholen scholengemeenschappen zijn, met vrij flexibele grenzen tussen deze opleidingen; mogelijk kan deze flexibiliteit ook vooral gestimuleerd worden om gelijke kansen te bevorderen.

Staat van het Onderwijs 2021

Op 14 april 2021 publiceerde de onderwijsinspectie het rapport naar de Staat van het Onderwijs 2021. In vrij stevige bewoordingen stelt de Inspectie dat er verbeteringen nodig zijn in met name het reken- en taalonderwijs. Ook daarbij is één van de belangrijkste aandachtspunten dat leerlingen met achterstanden op dit gebied (vergroot door de coronacrisis) meer aparte aandacht moeten krijgen.

Veel publicaties dus op dit gebied. Wanneer dit moet leiden tot structurele hervormingen, gebeurt dit hopelijk alleen met draagvlak vanuit het onderwijsveld zelf. De leraren moeten het uiteindelijk allemaal doen.