Smartengeld bij letselschade: hoe ernstig moet het letsel zijn?
Iedereen heeft er wel eens van gehoord: smartengeld (ook wel: immateriële schadevergoeding). Velen zullen daarbij denken aan Amerikaanse praktijken zoals McDonalds die $ 1.000.000,- moest betalen aan een klant die een kop te hete koffie van McDonalds over haar schoot kreeg. Zo werkt het in Nederland - gelukkig - niet. Maar ook in Nederland kan smartengeld gevorderd worden. In het Burgerlijk Wetboek is bepaald dat smartengeld moet worden vastgesteld naar billijkheid. Het is uitsluitend een schadevergoeding en niet ook - zoals in Amerika - een soort boete waarmee degene die de schadevergoeding moet voldoen, gestraft wordt.
Smartengeld bij letselschade
In Nederland kan bijvoorbeeld smartengeld worden toegekend aan iemand die door het onrechtmatig handelen van een ander lichamelijk letsel heeft opgelopen. Op 29 juni 2012 gaf de Hoge Raad antwoord op de vraag hoe ernstig het lichamelijk letsel moet zijn om in aanmerking te komen voor smartengeld 1. De Hoge Raad oordeelde over de volgende situatie:
Eiser was op 9 oktober 2004 in de buurt van zijn woning, toen er tussen hem en zes van zijn buren - zij woonden of verbleven allemaal in hetzelfde flatgebouw - een confrontatie plaatsvond. Toen de eiser zijn woning binnen wilde gaan, zijn vier personen uit de groep hem achterna gegaan en heeft één daarvan hem tegengehouden en hem twee klappen in zijn gezicht gegeven. Eiser heeft onder andere smartengeld gevorderd op basis van het lichamelijk letsel dat hij opliep, namelijk een blauw oog.
Schadevergoeding naar billijkheid
De rechtbank wees de vordering van eiser af. Ook het Hof wees de vordering in hoger beroep af en stelde zich daarbij op het standpunt dat een blauw oog te gering lichamelijk letsel is om als basis voor het toekennen van smartengeld te dienen. De Hoge Raad was het niet eens met het oordeel van het hof; de wet bepaalt dat als er sprake is van lichamelijk letsel, er een recht is op een naar billijkheid vast te stellen schadevergoeding. Ook in dit geval, wanneer er ‘slechts’ sprake is van een blauw oog.
De vraag is vervolgens hoeveel smartengeld het slachtoffer dan zou kunnen krijgen. Zoals ik hiervoor al aangaf, kennen we in Nederland niet de bedragen die in Amerika worden toegekend. Het ligt in de lijn der verwachting - als we kijken naar andere uitspraken over smartengeld - dat er niet meer dan € 100,- aan smartengeld zal worden toegekend 2. Toch is duidelijk dat smartengeld in de Nederlandse wet een serieuze plaats inneemt en zo’n vordering niet zomaar aan de kant kan worden geschoven omdat het letsel naar de mening van de rechter niet ernstig genoeg is.
Denkt u zelf materiële of immateriële schadevergoeding van iemand te kunnen vorderen en wilt u advies inwinnen over uw mogelijkheden? Neem dan contact op met een van onze letselschadeadvocaten. Ook met andere vragen over letselschade, aansprakelijkheid en verzekeringsrecht kunt u bij hen terecht.
1 HR 29 juni 2012, JA 2012/147
2 Mr. dr. L.T. Visscher, ‘Smartengeld voor een blauw oog?’, AV&S 2012/20
