Wie de huwelijksgemeenschap benadeelt, speelt hoog spel
Toen u of uw cliënt in het huwelijksbootje stapte, trouwde u (of uw cliënt) waarschijnlijk in gemeenschap van goederen. Ook al zijn de regels inmiddels gewijzigd, het geldt nog steeds voor heel veel huwelijken. Wie dus uit het huwelijksbootje stapt, beëindigt de zogeheten ‘huwelijksgoederengemeenschap’. Maar op welk moment is dat eigenlijk? Daarover is vaak discussie en het kan aanleiding geven tot misbruik.
Bij sommige echtscheidingen komt het voor dat één van de echtgenoten kort voor deze peildatum manieren probeert te vinden om de toekomstige ex-partner te benadelen. Het meest bekende voorbeeld is dat iemand flinke sommen spaargeld opneemt, vlak voordat het echtscheidingsverzoek wordt ingediend.
Casus: benadeling gemeenschap van goederen?
De wet staat niet toe dat één van beide echtgenoten de gemeenschap van goederen benadeelt rondom de periode dat een echtscheidingsprocedure aanhangig wordt gemaakt. In februari 2018 deed het hof Amsterdam uitspraak in een zaak waarin een man kort nadat partijen uit elkaar waren gegaan, uittrad als vennoot van het garagebedrijf waarvan zijn broer medevennoot is. De man heeft in hoger beroep aangevoerd dat hij vanwege zijn psychische gezondheid voor langere tijd niet kon functioneren en daarom is uitgetreden. Ook stelt de man dat hij zich nooit heeft ingekocht in het bedrijf, zodat hij nu geen aanspraak op een vergoeding kan maken. Volgens de vrouw is de man enkel voor korte duur uitgetreden als vennoot om zo zijn aandeel in de vennootschap buiten de verdeling te houden. Hij werkt nu nog steeds in het garagebedrijf. Hoe oordeelt het hof hierover?
De vrouw voert het volgende aan:
'De man heeft de goederen van de gemeenschap, te weten zijn aandeel als vennoot in de onderneming, opzettelijk verspild, doordat hij binnen zes maanden voor indiening van het echtscheidingsverzoek zonder plausibele reden van de onderneming afscheid heeft genomen zonder daarvoor een vergoeding te ontvangen. Dit terwijl de onderneming sinds 1985 bestaat en mede daardoor beschikt over een bestaande klantenportefeuille en goodwill. Volgens de vrouw kan het aandeel van de man in de onderneming op € 375.000,- worden bepaald en is de huwelijksgemeenschap voor dit bedrag benadeeld.'
In art. 1:164 BW staat dat de echtgenoot die in deze ‘kritieke periode’ goederen van de gemeenschap heeft verspild gehouden is om na de inschrijving van de echtscheidingsbeschikking, de aangerichte schade aan de gemeenschap te vergoeden.
Het bewijs van de man overtuigt niet
Het hof is van oordeel dat de man de nodige steken heeft laten vallen bij het bewijzen van zijn stellingname:
het had op de weg van de man gelegen om zijn stelling dat hij vanwege zijn (psychische) gezondheid als vennoot van het garagebedrijf is uitgetreden, nader met concrete feiten en omstandigheden te onderbouwen;
er is niet gebleken van redenen voor de man om uit het garagebedrijf te treden, zodat niet kan worden gezegd dat daarvoor grond bestond;
de man heeft niet of onvoldoende weersproken dat het garagebedrijf een gezonde onderneming is en een groot klantenbestand heeft.
Het hof neemt dan ook aan dat het aandeel van de man in de vennootschap een bepaalde waarde vertegenwoordigde. Dat de man zich niet had “ingekocht” maar enkel arbeid heeft ingebracht, maakt dat niet zonder meer anders, zo vindt het hof. Het lijkt erop dat de man de schade aan de gemeenschap zal moeten vergoeden. Echter, voordat het hof een definitief oordeelt velt worden partijen in de gelegenheid gesteld om stukken in te brengen. Dit is tevens nodig om de omvang van de schade te kunnen vaststellen.
Verspilling wordt in principe niet getolereerd
Deze uitspraak laat weer eens zien dat rechters het verspillen van goederen van de gemeenschap in het licht van de echtscheiding niet ongestraft laten. Op de man is een zware bewijslast komen te liggen en dat lijkt mij in het licht van de feiten ook niet meer dan redelijk. Als financieel adviseur van de ondernemer zult u uw cliënten die gelijksoortige plannen als deze man hebben, erop moeten wijzen dat dergelijke keuzes vlak voordat de echtscheidingsprocedure in gang wordt gezet vaak niet goed uitpakken.
