Kinderen in gesprek met de kinderrechter

Welke rol is weggelegd voor kinderen wanneer hun ouders gaan scheiden of wanneer ze uit huis geplaatst worden? En wat zijn nu de spelregels voor het spreken met kinderen op de rechtbank? Hieronder vindt u handige informatie over dit onderwerp.

Kindgesprek in plaats van kinderverhoor

Vroeger werd in familierechtzaken gesproken over het ‘kinderverhoor’ wanneer een kind werd opgeroepen om bij de rechtbank of bij het gerechtshof om met de kinderrechter te spreken. Een misleidende term omdat het immers leek alsof een kind door de kinderrechter ‘verhoord’ zou worden over bijvoorbeeld de echtscheiding van zijn ouders. Twee jaar geleden is daarom de term ‘kindgesprek’ geïntroduceerd. Uit onderzoek is gebleken dat een kindgesprek bij de kinderrechter gemiddeld 8,5 minuut duurt.

De leeftijdsgrens van 12 jaar

Een veelgehoord misverstand in de praktijk is dat kinderen van 12 jaar en ouder zelf mogen weten bij welke ouder ze gaan wonen na de echtscheiding van hun ouders. Het is niet aan het kind om te beslissen bij welke ouder het gaat wonen, al spreekt het voor zich dat een ouder een kind van 15 jaar niet kan dwingen om bij hem te blijven wonen.

Toch komt de leeftijd van 12 jaar niet uit de lucht vallen: de wet schrijft voor dat de kinderrechter een kind van 12 jaar of ouder in de gelegenheid moet stellen om zijn of haar mening kenbaar te maken. De beslissing is dus voorbehouden aan de rechter, maar deze kan niet beslissen voordat het hij met het kind heeft gesproken. Een kind is niet verplicht om naar de rechtbank te komen, hij kan de kinderrechter laten weten dat hij zijn mening niet wil geven of hij kan zijn mening door middel van een briefje kenbaar maken.  

Jonge kinderen en de kinderrechter

Kinderen jonger dan 12 jaar worden in principe niet uitgenodigd door de kinderrechter voor een kindgesprek, al kan de rechter er wel voor kiezen om ook jonge kinderen uit te nodigen. Bij de rechtbank Amsterdam loopt vanaf de zomer een pilot om ook kinderen in de leeftijd van 8-11 jaar standaard uit te nodigen voor een kindgesprek. Een kindgesprek wordt overigens altijd buiten de aanwezigheid van de ouders gehouden. Mijns inziens kan het kind een vriendje of vriendinnetje meenemen naar het kindgesprek, het is immers ontzettend spannend om op de rechtbank te komen.

Kindvriendelijk

Er zijn allerlei internationaalrechtelijke en Europese regels voor het spreken met kinderen in een juridisch geschil. De kern daarvan is dat de communicatie met een kind ‘kindvriendelijk’ moet zijn. Praten met kinderen is geen dagelijkse kost voor rechters dus het is fijn om te kunnen constateren dat er steeds meer aandacht voor dit onderwerp is en dat rechters hierin getraind worden.

Een kind heeft geen eigen advocaat

In de regel heeft een kind in familiezaken geen eigen advocaat. Dit is alleen het geval wanneer het kind gesloten uit huis wordt geplaatst. Het is daarom belangrijk dat familierechtadvocaten die één van de ouders bijstaan, de belangen van het kind goed in het oog houden en vechtende ouders daar op wijzen. Heel af en toe komt het voor dat wij rechtstreeks met het kind in gesprek gaan, maar meestal wordt een ouderschapsplan in overleg met de ouders vastgesteld. De wet schrijft wel voor dat het ouderschapsplan op een ‘passende wijze’ met het kind moet worden besproken. Aan ons de taak om dat te controleren.

Bijzondere curator

In sommige gevallen is er sprake van een belangenconflict tussen ouders en kind. In zo’n geval kan de rechtbank een bijzondere curator benoemen die gaat onderzoeken welke beslissing het meest in het belang van het kind zou zijn. Deze bijzondere curator adviseert de kinderrechter. Het is te hopen dat in de komende jaren steeds vaker gebruikt gemaakt gaat worden van de bijzondere curator.

Op de maandagavonden 15 en 22 mei van 19.45 uur – 21.30 uur zal er een introductiecursus ‘Familie en Recht’ worden aangeboden op het kantoor van BVD advocaten voor geïnteresseerde Barnevelders. U kunt zich opgeven via de website www.barnevue.nl). Van harte welkom!