Gastblog: Wet uitfasering pensioen in eigen beheer en (echt)scheiding
De Wet uitfasering pensioen in eigen beheer is voor iedere directeur-grootaandeelhouder (dga) met pensioen in eigen beheer relevant, maar voor een gescheiden dga met een ex-partner die aanspraak heeft op een deel van het opgebouwde pensioen, liggen de zaken vaak complexer. In dit tweede deel van mijn gastblog ga ik in op de specifieke problematiek waar deze dga tegenaan loopt.
Toestemming van ex-partner vereist bij aanpassing pensioen in eigen beheer
Het eerste en meest voor de hand liggende punt is de vereiste medewerking van de ex-partner bij een aanpassing van het in eigen beheer gehouden pensioen. De impact van een aanpassing is groot en heb ik in mijn vorige blog toegelicht aan de hand van een rekenvoorbeeld. Dit rekenvoorbeeld is eveneens van toepassing als het pensioen wordt aangepast na een echtscheiding. Doorgaans zal de ex-partner dan echter niet meer meedelen in de waarde van de onderneming zodat dit een discussie is die meer op het scherpst van de snede wordt gevoerd. Immers, als de ex-partner door een afkoop van de pensioenaanspraken zijn/haar recht op pensioenverevening verliest, maar hier in de vermogensafwikkeling voor wordt gecompenseerd door de hogere waarde van de onderneming, zijn de gevolgen over het geheel genomen minder verstrekkend dan in een situatie waar uitsluitend een eventuele aanpassing van het pensioen speelt.
De ex-partner is niet verplicht om mee te werken aan een aanpassing zodat de onderhandelingspositie van deze ex-partner sterk is: als de aangeboden compensatie onvoldoende wordt geacht, blijft de vereiste medewerking uit.
Omvang compensatie bij aanpassing: hoe hoog?
Hoe hoog zou die compensatie dan moeten zijn? Een vaak gehanteerd uitgangspunt is het bedrag dat een professionele verzekeraar in rekening zou brengen om de pensioenverplichtingen over te nemen. Op basis van de huidige rekenrente leidt dit tot een compensatie die de balanswaarde van de verplichtingen ver overstijgt.
Persoonlijk vind ik dit uitgangspunt niet altijd redelijk en ben ik geneigd om meer te kijken naar de aanwending van de compensatie. Als de ex partner bijvoorbeeld een hypothecaire lening kan aflossen met de ontvangen compensatie, ligt het voor de hand om de rekenrente te baseren op de bespaarde rente. Uiteindelijk is dit een kwestie van onderhandelen. Hierbij is wel van belang dat zo een overleg juridisch goed moet zijn dichtgetimmerd door bijvoorbeeld af te spreken dat het overleg plaatsvindt onder voorbehoud van rechten en weren. Ik adviseer met klem om beide betrokkenen te laten bijstaan door een goede familierechtadvocaat en uiteraard een pensioendeskundige die de benodigde berekeningen en de fiscale invulling kan verzorgen.
Naast de hoogte van de compensatie kunnen ook keuzes worden gemaakt bij de technische uitwerking van een en ander. Ik noem een aantal mogelijkheden die ik inmiddels in mijn praktijk heb gebruikt.
Diverse mogelijkheden ter compensatie
Als eerste kunnen de pensioenaanspraken van de vereveningsgerechtigde worden geconverteerd. Door conversie ontstaat een zelfstandige pensioenaanspraak waarvoor een eigen keuze kan worden gemaakt. Na conversie is het bijvoorbeeld mogelijk om het pensioen van de dga om te vormen naar een ouderdagvoorziening en dat van de ander af te kopen of andersom.
Een tweede mogelijkheid is om de vereveningsgerechtigde te laten afzien van zijn/haar vereveningsaanspraken in ruil voor een vergoeding die door de dga (in privé) aan de ander wordt uitbetaald. Dit is geen afkoop van pensioenaanspraken met grote fiscale consequenties, maar een herziening van het vereveningspercentage waardoor de vennootschap na pensionering de gehele pensioenuitkeringen aan de dga uitbetaald. De afgesproken vergoeding is belast bij de ontvanger en aftrekbaar bij de betaler, maar in het jaar van echtscheiding kan dit (min of meer) netto worden ingevuld door de aangiften op elkaar af te stemmen.
Bij een omvorming van pensioen in eigen beheer naar een oudedagvoorziening kan de compensatie voor de vereveningsgerechtigde (ex)partner ook worden gevonden in een aanpassing van het deel van de aanspraken dat hem/haar toekomt. In plaats van een aanspraak op bijvoorbeeld 50% van het opgebouwde ouderdomspensioen, krijgt de (ex)partner een groter deel van de nieuw te vormen oudedagvoorziening.
Goede begeleiding noodzakelijk!
Er zijn nog vele andere mogelijkheden en het is vaak mogelijk om verschillende mogelijkheden met elkaar te combineren. De oplossing die het beste past bij de situatie van de betrokkenen is van vele factoren afhankelijk en daarmee maatwerk. Goede (be)geleiding door een team van financieel en juridisch specialisten is hierbij een noodzaak.
Mr. Frank van den Barselaar is fiscalist en gespecialiseerd in echtscheidingsvraagstukken.BVD advocaten werkt regelmatig met hem samen in complexe fiscale vraagstukken rondom echtscheiding.
