Medische missers

Medische missers, een pijnlijk dossier
Artikel uit Gezinsgids 13 juni 2013

Gedaan en gegaan

Letselschadeadvocaat mr. Harry Blok van het Veenendaalse advocatenkantoor Bouwman Van Dommelen komt in de praktijk veel gevallen van medische calamiteiten tegen, al dan niet op verwijzing van de Nederlandse Patiënten Vereniging (NPV) of de Reformatorische Maatschappelijke Unie (RMU). Volgens de advocaat kan medisch handelen grofweg in vier categorieën onderscheiden worden:
1) goed gedaan - goed gegaan,
2) goed gedaan - fout gegaan,
3) fout gedaan - goed gegaan, en
4) fout gedaan - fout gegaan.
De advocaat: „Alleen in het laatste geval is er een recht op schadevergoeding. Voor mensen die ons via onder andere de NPV of de RMU raadplegen, onderzoeken we in eerste instantie gratis of ze in juridische zin kans van slagen hebben voor een rechtszaak.” Voordat een procedure gestart wordt, is het belangrijk om zeker te weten dat er sprake is van een fout in de vierde categorie. Blok: „We hanteren een systeem, waarbij we zo snel mogelijk het hele medische dossier willen zien. Ik maak nog steeds mee dat er met dossiers wordt geknoeid – of dat daarvoor sterke aanwijzingen zijn. Op dit moment heb ik een zaak waarbij iemand na een gewone operatie is overleden. Het operatieverslag lijkt een flinke tijd na de operatie te zijn gemaakt. Dat is niet acceptabel. In dit geval had het incident ook direct worden gemeld moeten worden bij de Inspectie. Dat maakt de late datering van het operatieverslag extra ongeloofwaardig. We screenen altijd of het medisch dossier naar ons idee authentiek is. Daarbij gaan we ook na of het dossier en de verschillende deelverslagen van de verschillende artsen begrijpelijk en logisch verklaarbaar zijn en ook met elkaar overeenkomen.”

Rechtvaardigheid

Wanneer het dossier eenmaal in handen is van de letselschadeadvocaat, wordt dit grondig doorgenomen. Een aantal vragen moet in deze fase beantwoord worden. Is er door de patiënt toestemming verleend? Is er voldoende en op tijd informatie verschaft? Komt de informatie overeen met de uiteindelijke uitvoering van de ingreep? Vermeldt het dossier misschien iets over mogelijke complicaties én hoe daarmee is omgegaan? Blok: „In juridische zin moet de arts de patiënt aanknopingspunten verschaffen voor het door de patiënt te leveren bewijs. Daar blijft een vorm van onveiligheid voor de arts in zitten, dat is begrijpelijk. Ik vind het echter belangrijk dat de patiënt – juist vanwege zijn afhankelijkheid én kennisachterstand – het recht heeft vragen te stellen, zeker als uit het medisch dossier niet goed duidelijk wordt hoe is gehandeld en wat zich heeft voorgedaan.” De advocaat vervolgt: „Ik besef dat we als christenen vanuit Bijbels perspectief in het licht van de Voorzienigheid vaak wat terughoudend zijn, maar artsen zijn ook verantwoordelijk. Rechtvaardigheid is eveneens een Bijbels begrip. Laten we eerlijk zijn: vroeger trokken de artsen zich vaak terug in een veilig bastion, waarbij de patiënt het niet in zijn hoofd haalde om vragen te stellen bij het medisch handelen. Jongere artsen krijgen al in hun opleiding in dit opzicht een andere beroepshouding mee. Natuurlijk kan geen enkele arts succes garanderen, maar waar aanwijsbare fouten zijn gemaakt of onbegrijpelijke complicaties zijn opgetreden, moet er een open sfeer zijn om daar met elkaar over te praten, waarna de ontstane schade wordt vergoed.”

Onafhankelijk

In de volgende fase van het juridisch onderzoek wordt het medisch handelen in het concrete geval naast de ‘professionele standaard’ gelegd. Blok laat zich daarin bijstaan door een medisch adviseur. In sommige gevallen is het noodzakelijk dat er nog een onafhankelijke deskundige naar de zaak kijkt. Dat kan een hele zoektocht zijn, vertelt de advocaat. „De medische wereld is soms erg klein en dan is het voor een deskundige best lastig om een  vakgenoot te moeten bekritiseren.” Nadat de aansprakelijkheid is vastgesteld, wordt bezien in hoeverre de toestand van de patiënt ten opzichte van de situatie voor de ingreep is verslechterd. Daarbij gaat het volgens Blok vooral om de schade die iemand beperkt in zijn vermogen om inkomen te verwerven. Het is immers dubbel zuur dat iemand niet alleen onnodig (extra) letsel oploopt, maar door de afkalving van de sociale zekerheid soms vergaand terugvalt in zijn inkomen. „Bij arbeidsongevallen geldt al jaren een omgekeerde bewijslast, wat inhoudt dat de werkgever bij een calamiteit aansprakelijk is, tenzij hij aantoont dat hem geen verwijt treft. In Duitsland geldt zo’n soort principe inmiddels ook voor letsel als gevolg van vermijdbare complicaties. Ik hoop dat Duitsland ons daarin voorgaat, omdat het recht volgens mij een sterkere prikkel zou moeten bieden voor zorgverleners om hun werk zo optimaal mogelijk te doen. Aan de belangen van de patiënt kan en mag – zeker in deze tijd van wegvallende sociale vangnetten - niet langer worden voorbijgegaan. Als het slachtoffer van een medische fout kostwinner is, komt hij met het instellen van een schadevergoedingsclaim gewoon op voor zijn gezin.”